Blisko 22% Polaków nie ma żadnych oszczędności. Ponad 24% posiada mniej niż 5 tys. zł^[1]. Wielu nie ma środków na niespodziewane wydatki, a zarządzanie budżetem domowym przychodzi im z niemałym trudem. Muszą podołać bieżącym kosztom utrzymania, a z drugiej strony przygotować się na niecodzienne koszty związane z naprawą auta, chorobą czy koniecznością wymiany urządzenia domowego. Z badania IGTE wynika, że 70% Polaków może regularnie oszczędzać, a robi to zaledwie 20%. Wprawdzie co 3. respondent deklaruje, że odkłada pieniądze, ale w rzeczywistości robi to znacznie mniejszy odsetek ^[2]. Nie ułatwia tego wysoka inflacja, choć w porównaniu do 2023 roku jest ona niższa. Według danych GUS w styczniu wyniosła 3,9%. To może ułatwić odkładanie pieniędzy, tym bardziej że rosną wynagrodzenia Polaków. W dzisiejszym poradniku „Finanse w Praktyce” przedstawiamy porady, jak prowadzić budżet domowy, aby podołać bieżącym wydatkom, a przy okazji zaoszczędzić.  

- 2023 rok był trudny dla budżetów Polaków. W lutym inflacja osiągnęła najwyższy poziom od grudnia 1996 roku. Zarobki nie rosły adekwatnie do wzrostu cen. Wielu musiało odłożyć planowane, większe wydatki na przyszłość. Wysokie stopy procentowe doprowadziły do bardzo dużego wzrostu rat kredytów, przez co część Polaków nie podołała bieżącym kosztom i popadła w zadłużenie. Dlatego ważne, aby każdy posiadał finansową poduszkę bezpieczeństwa – zaznacza Michał Wróbel, ekspert Intrum.

Co to jest budżet domowy?

Składają się na niego wszystkie dochody i wydatki Twojego gospodarstwa domowego. To zarówno wpływ wynagrodzenia, środków otrzymanych w ramach świadczeń, np. 800+, jak i rata kredytu, zapłata za zakupy w sklepie spożywczym czy opłata za mieszkanie. Na budżet domowy mogą składać się dziesiątki, a nawet setki operacji. Stała kontrola to sposób na uniknięcie niespodziewanych wydatków, które mogą prowadzić do zadłużenia. Na czym polega planowanie budżetu? Przede wszystkim na notowaniu wszystkich wydatków z poprzedniego miesiąca czy miesięcy i sporządzaniu planu finansowego na kolejny okres. Koszty warto podzielić na kategorie, np. na rachunki, jedzenie, rozrywkę oraz jednorazowe (np. wizyta u dentysty).

- Twoim celem powinno być takie zarządzanie środkami, aby podołać wszystkim wydatkom i najlepiej w każdym miesiącu zaoszczędzić na czarną godzinę. Posiadanie poduszki finansowej może Cię uchronić przed sytuacjami, w których nie masz gotówki na niezbędny zakup – tłumaczy Michał Wróbel, ekspert Intrum.

Ile powinna wynosić poduszka finansowa?

Możesz się spotkać z różnymi opiniami, ale przeważnie mówi się, że minimum wynosi trzykrotność miesięcznych zarobków, a im więcej, tym oczywiście lepiej. W przypadku kilkuosobowej rodziny, która chce być przygotowana na niespodziewane wydatki, powinna to być przynajmniej sześciokrotność zarobków. Jak wynika z badania „Oszczędzanie w obliczu wysokiej inflacji”^[3] finansowa poduszka bezpieczeństwa Polaków wynosi:

• sześć miesięcznych pensji – tak wskazało 71 proc. respondentów,
• mniej niż miesięczne wynagrodzenie – u 22 proc. ankietowanych,
• więcej niż wysokość rocznego wynagrodzenia – w 18 proc. przypadków^[4].

Nowoczesne prowadzenie budżetu

Zarządzanie budżetem nie jest łatwe, szczególnie w przypadku niskich zarobków. Jak temu podołać? Warto wykorzystać nowoczesne rozwiązania, które pomogą Ci w zarządzaniu budżetem domowym.

1. Oddzielne konta bankowe na różne potrzeby

Trzymanie wszystkich pieniędzy na jednym rachunku jest ryzykowne, gdyż może Cię skusić zakup rzeczy niezaplanowanych w budżecie. Większość banków umożliwia bezpłatne założenie kont oszczędnościowych. Możesz na nie przelewać środki przeznaczone na określone wydatki, aby były nienaruszalne podczas codziennych zakupów. Załóżmy, że planujesz miesięcznie odłożyć 1000 zł. Ustaw automatyczny przelew, np. na dzień po wpłynięciu wynagrodzenia – niech te środki za każdym razem trafią na konto oszczędnościowe. Możesz założyć takie rachunki również dla innych wydatków.

3. Oddzielne rachunki bankowe dla członków gospodarstwa domowego

- Jednym z wyzwań związanych z planowaniem budżetu domowego dla rodziny są różnice w podejściu do wydatków poszczególnych członków gospodarstwa. Jedna osoba kilka razy zastanowi się nad jakimkolwiek nieprzewidzianym zakupem, a druga – od razu się skusi. Dlatego warto dla każdego członka wygospodarować określony budżet na prywatne wydatki – zauważa Michał Wróbel, ekspert Intrum.

Te pieniądze powinny trafiać na odrębne konta członków rodziny. Taka strategia zwiększy kontrolę nad wydatkami.

3. Aplikacja Lista zakupów

Możesz przygotowywać listę rzeczy do kupienia na zwykłej kartce albo skorzystać z atrakcyjniejszego rozwiązania, jakim jest aplikacja. Lista zakupów pomoże Ci ustalić, jakie produkty masz kupić, ale również – gdzie to zrobić. Możesz sprawdzić, w których sklepach kupisz poszczególne produkty najtaniej i przygotować odrębne listy dla konkretnych marketów. Przeważnie różne sklepy mają promocje na zupełnie inne produkty.

4. Korzystaj z aplikacji sklepów

- Warto je mieć, gdyż markety uzależniają korzystanie z części okazji od ich posiadania. Niektóre z nich wymagają aktywacji kuponu w aplikacji, ale różnice w stosunku do cen standardowych bywają wysokie. Często jednak skorzystanie z promocji wiąże się z zakupem kilku sztuk danego produktu. Jeśli wiesz, że nie potrzebujesz ich aż tyle, przelicz, czy promocja Ci się opłaca. W przypadku, gdy będziesz używać tego na siłę, to żadna oszczędność. Warto robić zapasy produktów w niskiej cenie, ale przy zachowaniu dotychczasowej częstości jego wykorzystania – mówi Michał Wróbel, ekspert Intrum.

5. Aplikacja do zbierania paragonów

Żeby robić podsumowania wydatków i na tej podstawie planować budżet, gromadź paragony. Ułatwi Ci to aplikacja PanParagon. Służy nie tylko do zbierania paragonów, ale również do przeglądania gazetek promocyjnych. Możesz w jednym miejscu przechowywać karty lojalnościowe, robić listy zakupów, a po kolejnych wizytach w sklepach skanować paragony i sprawdzać wydatki.

^[1] W nowy rok co 5. Polak wchodzi bez oszczędności, krd.pl, grudzień 2023

^[2] Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych / IGTE, 2022.

^[3] "Oszczędzanie w obliczu wysokiej inflacji" badanie na zlecenie Banku Millennium, 2022.

^[4] Tamże.