O tym, że faktoring jest doskonałą alternatywą dla kredytu obrotowego, nie trzeba przekonywać przedsiębiorców, którzy z niego skorzystali. Zapewnia stały dostęp do środków obrotowych i wspiera w zarządzaniu ryzykiem finansowym.

Właściwie dobrany limit faktoringowy decyduje o tym, czy finansowanie przyniesie przedsiębiorcy maksymalne korzyści. W niniejszym tekście postaram się odpowiedzieć na pytania: czym jest limit faktoringowy i na jakich zasadach się go dobiera.

Czym jest limit faktoringowy?

Dobranie odpowiedniego limitu faktoringowego jest jednym z najistotniejszych elementów decyzji o przyznaniu finansowania w formie faktoringu. Podstawowa wiedza w tym temacie ułatwi zweryfikowanie zaproponowanego przez analityków finansowych rozwiązania. Warto zatem wiedzieć, że istnieją dwa rodzaje limitów faktoringowych. Pierwszy z nich to limit przyznawany danemu odbiorcy, zwany sublimitem. Oznacza on maksymalna kwotę, jaką faktor (firma faktoringowa) wypłaci faktorantowi (klientowi) tytułem finansowania jego kontrahenta.

Poza sublimitami, faktor przyznaje przedsiębiorcy ubiegającemu się o faktoring limit globalny, oznaczający maksymalną kwotę jaką faktor wypłaci faktorantowi z tytułu finansowania, w ramach limitów przyznanych na odbiorców. Limit globalny może być niższy od sumy sublimitów przyznanych odbiorcom. Przykład: faktor udzielając finansowania faktorantowi przyznaje jego 4 odbiorcom limity po 100.000 zł oraz limit globalny w wysokości 300.000 zł. Limit globalny wyznacza granicę finansowego zaangażowania faktora.

Na jakiej podstawie przyznaje się limity?

Podstawą przyznania limitu faktoringowego jest zawsze analiza dokumentów finansowych poszerzana o wywiad gospodarczy. W przypadku faktoringu z regresem, czyli rodzaju finansowania, przy którym instytucja finansowa nie przejmuje ryzyka niewypłacalności odbiorców, analizowana jest szczegółowo sytuacja finansowa i prawna zarówno faktoranta, jak i jego kontrahentów. Faktor przyznając limit globalny sprawdza, czy jego klient będzie w stanie uregulować należności, gdyby nie zrobili tego jego odbiorcy.

W przypadku faktoringu bez regresu (faktoringu pełnego) ryzyko niewypłacalności odbiorców przejmuje instytucja finansująca. W takim przypadku, szczegółowo analizuje się sytuację finansową i prawną odbiorców. Decyzję o przyznaniu limitów instytucja finansująca podejmuje na podstawie danych zawartych w dokumentach finansowych, brany jest pod uwagę poziom obrotów, stosowane terminy płatności, dotychczasowe praktyki płatnicze pozwalające wnioskować o rzetelności kooperanta, bądź jej braku. W faktoringu bez regresu wywiad gospodarczy wobec faktoranta jest przeprowadzany w ograniczonym zakresie, bo w tym przypadku odpowiada on wyłącznie za fraudy oraz wady prawne wierzytelności. Limit globalny oraz sublimity są podstawowymi danymi wpisywanymi do umowy faktoringowej.

Limity koncentracji

Dodatkowym rodzajem limitu, który może być wprowadzony do umowy faktoringowej, jest limit koncentracji. Limit koncentracji to procentowy udział wierzytelności danego odbiorcy w łącznym sfinansowanym saldzie. Przekroczenie limitu koncentracji może być powodem wstrzymania finansowania, w takim przypadku kolejne wierzytelności należne od danego odbiorcy zostaną sfinansowane dopiero po zwolnieniu limitu, czyli spłacie części należności przez tego odbiorcę lub zwiększeniu salda należności sfinansowanych na pozostałych odbiorców.

Faktor może też przyjąć, że przekroczenie limitu koncentracji będzie sygnałem podwyższonego ryzyka, które uzasadnia naliczenie wyższej stawki wynagrodzenia. Dla klienta faktoringowego korzystniejszy jest wariant drugi, w którym przekroczenie limitu koncentracji nie powoduje automatycznego wstrzymania finansowania, a jedynie naliczenie wyższego wynagrodzenia od kwoty, o którą limit koncentracji zostaje przekroczony. Zasady dotyczące limitów koncentracji są ustalane przez strony przed podpisaniem umowy, a następnie wpisane do umowy.

Konsekwencje niewłaściwie dobranego limitu

Przyznanie limitów zbyt niskich oznacza dla przedsiębiorców niedostateczne wykorzystanie obrotów z odbiorcami dla poprawy płynności finansowej. W praktyce przedsiębiorca po przekroczeniu sublimitu nie otrzymuje już środków za kolejne przekazywane faktury, a tym samym cześć środków z faktur jest zamrożona. Limity zbyt wysokie w stosunku do realizowanych z odbiorcami obrotów oznaczają konieczność ponoszenia nieuzasadnionych ekonomicznie kosztów. Kosztami tymi mogą być: opłata z tytułu przyznania limitu globalnego oraz tzw. prowizja minimalna obliczana od różnicy między zakładanym poziomem wykorzystania limitu globalnego a jego faktycznym wykorzystaniem.

Dla przykładu przyjmijmy, że przyznany limit globalny to 100.000 zł, minimalny poziom wykorzystania limitu to 60%, okres rozliczeniowy to kwartał. Po upływie kwartału od rozpoczęcia współpracy z faktorantem, sumuje się naliczone wynagrodzenia i zestawia z prognozowanymi na podstawie określonych wyżej parametrów: jeśli naliczone wynagrodzenia są niższe od prognozowanych, faktorant wpłaca uzupełniająco prowizję minimalną, jeśli limit globalny jest zbyt wysoki, istnieje duże prawdopodobieństwo, ze faktorant nie wykorzysta go i będzie musiał zapłacić prowizję minimalną.

Jeżeli klient faktoringowy planuje zwiększenie obrotów z odbiorcami, powinien pamiętać, że jest to proces rozłożony w czasie. W związku z tym, warto rozważyć, czy korzystniejsze będzie, biorąc pod uwagę opisane koszty, wnioskowanie o limity uwzględniające planowany wyższy poziom obrotów z odbiorcami już na etapie podpisywania umowy faktoringu. Korzystniejsze może się okazać wnioskowanie o podwyższenie limitów, już po rozpoczęciu współpracy z faktorem i po zwiększeniu obrotów z odbiorcami.

Zmiana limitów

Przedsiębiorcy powinni wiedzieć, że zmiana limitów jest możliwa również w trakcie trwania umowy faktoringowej. Warto jednak mieć świadomość, że niektórzy faktorzy w związku z podwyższaniem limitów naliczają dodatkowe opłaty. Podstawą do podwyższenia limitów może być uzyskanie przez faktora pozytywnego doświadczenia w zakresie dyscypliny płatniczej odbiorcy oraz zwiększenie obrotów faktoranta z danym odbiorcą. Wraz ze zmianą sublimitów możliwa jest także zmiana limitu globalnego.

Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że tylko cześć faktorów oceniając realizację umowy i poziom limitów występuje z propozycją podwyższenia limitu faktoringowego, dlatego w tym zakresie wskazana jest inicjatywa samego faktoranta. Przedsiębiorca, który w trakcie trwania umowy faktoringu zachowuje się aktywnie tzn. składa wnioski o podwyższenie sublimitów i limitu globalnego, jeśli oczywiście zaistnieje taka potrzeba, osiągnie maksymalne korzyści finansowych z faktoringu.

Autorką tekstu jest Agnieszka Kowalik, Członek Zarządu Pragma Faktoring SA