Sejmowa Podkomisja stała ds. Prawa Pracy zdecydowała, że nałożenie składki ZUS w umowach zlecenia zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2016 roku. Za nowelizacją, która uwzględnia wydłużenie vacatio legis do 12 miesięcy, zagłosowali wszyscy posłowie uczestniczący w obradach.

W ten sposób pozytywnie ustosunkowali się do postulatów przedsiębiorców, którzy wielokrotnie zwracali uwagę na znaczenie długości okresu przejściowego dla efektywności polskiego rynku pracy. Poprawką zajmie się teraz Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. Jeśli ta również ją zatwierdzi – o jej finalnym wprowadzeniu zadecydują posłowie podczas posiedzenia Sejmu.

Początkowo projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakładał, że vacatio legis będzie obowiązywało jedynie przez 3 miesiące. Uchwaleniu takiej wersji ustawy sprzeciwiali się główni uczestnicy polskiego rynku pracy. Przedstawiciele organizacji zrzeszających przedsiębiorców oraz związki zawodowe – popierając ideę ozusowania umów zleceń - niejednokrotnie podkreślali, że ustanowienie tak krótkiego okresu przejściowego bez odpowiednich rozwiązań systemowych może przynieść dalece niekorzystne skutki, w tym wzrost bezrobocia i poszerzenie szarej strefy na rynku pracy. To z kolei oznaczałoby ogromne zagrożenie dla pracowników, z uwagi na to, że wiele firm byłoby zmuszonych do istotnej redukcji zatrudnienia. Dali temu wyraz w swoim wspólnym stanowisku, podpisanym przez: NSZZ Solidarność, OPZZ, Forum Związków Zawodowych oraz Konfederację Lewiatan i Związek Rzemiosła Polskiego.

„Decyzja Podkomisji w istotny sposób stabilizuje sytuację wszystkich uczestników rynku pracy – z uznaniem przyjęliśmy postawę posłów, którzy udowodnili, że mają na względzie główny cel reform, jakim jest zapewnienie stabilności zatrudnienia. Z całą pewnością dzięki 12-miesięcznemu vacatio legis uda się ograniczyć negatywny wpływ nowelizacji – mam tu na myśli przede wszystkim bezpieczeństwo pracowników. Cieszy długowzroczność i kierunek zmian – jest to pierwszy krok zmierzający do kompleksowej naprawy polskiego rynku pracy” – mówi Marek Kowalski, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Ekspertyza Warszawskiego Instytutu Studiów Ekonomicznych (WISE Institute) przygotowana na zlecenie Konfederacji Lewiatan potwierdziła, że 12-miesięczny okres vacatio legis dla ozusowania umów zleceń w znacznym stopniu łagodzi niepożądane skutki na rynku pracy, w szczególności odnoszące się do poziomu bezrobocia i szarej strefy w zatrudnieniu. Co istotne, korzyści z tytułu dłuższego okresu przejściowego dotyczą wszystkich uczestników rynku: zarówno pracowników, jak i pracodawców oraz budżetu państwa.

Gwarancja minimum rocznego vacatio legis wpłynie na stabilność wpływów i racjonalność wydatków budżetu państwa. Dzięki temu, że przedsiębiorcy oraz ich klienci, do których należą m.in. instytucje publiczne i samorządy, będą mogli odpowiednio zmienić swoje budżety oraz renegocjować umowy, ograniczone zostanie zagrożenie związane z możliwym niedokończeniem projektów przez wykonawców. Dotyczy to m.in. podpisywanych przez firmy kontraktów długoterminowych w ramach systemu zamówień publicznych.

Ponadto, zgodnie z analizą dr Ryszarda Piotrowskiego z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, krótszy niż 12-miesieczny okres vacatio legis należałoby uznać za niezgodny z art. 2, 22 w związku z 31 ust. 3 i 67 w związku z art. 2 Konstytucji RP ze względu na to, że projektowane rozwiązania dotyczą umów zawieranych na okresy wieloletnie. Decyzja sejmowej Komisji jest zatem niezwykle istotna w kontekście odpowiedniego przestrzegania litery prawa. Mając na względzie praktykę polskiego rynku w zakresie umów stwierdzić należy, iż ustalenie zbyt krótkiego vacatio legis naruszyłoby wyrażoną w art. 2 Konstytucji RP zasadę państwa prawa, a w szczególności zasadę prawidłowej legislacji.

„Przedstawiciele klubów parlamentarnych – głosując podczas posiedzenia podkomisji ds. prawa pracy – potwierdzili znaczenie praworządności i istotę zmian, które powinny za każdym razem mieć na uwadze szeroko rozumiane dobro obywateli” – dodaje Marek Kowalski, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Już niebawem sprawozdaniem podkomisji stałej ds. Prawa Pracy zajmie się Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. Pozytywne ustosunkowanie się do postulatów związków zawodowych i przedsiębiorców – reprezentujących dwie główne grupy podmiotów funkcjonujących na rynku pracy – to nie tylko oznaka racjonalnego i strategicznego podejścia, ale również wyraz wzajemnego szacunku i odpowiedzialności. Otwartość na opinie ekspertów z wielu środowisk oraz umiejętność ustanowienia konsensu ważnego dla grup społecznych to jednoznacznie trafny kierunek działań, który zawsze należy uznawać za wzór podejmowania istotnych decyzji – nie tylko w sferze polityki.