W przypadku uszkodzenia pojazdu w zdarzeniu drogowym nierzadko pojawia się konieczność wynajęcia samochodu zastępczego. Czy osoba poszkodowana ma prawo ubiegać się o refundację kosztów z tym związanych z ubezpieczenia OC sprawcy? Wszelkie wątpliwości wyjaśnia ekspert, Wojciech Alfawicki, aplikant radcowski w Kancelarii Radców Prawnych Kowalski, Popławski i Wspólnicy.

Kto poniesie koszt wynajmu samochodu zastępczego?

Podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest art. 822 §1 k.c. (w zw. z art. 361 k.c.). Przepisy te regulują zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w ramach zawartej umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zobowiązany do naprawienia szkody ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 §1 k.c). Odszkodowanie to obejmuje straty poniesione przez osobę poszkodowaną (art. 361 §2 k.c).

W wyroku z dnia 6 stycznia 1999 r.SN orzekł ,iż pomiędzy faktem uszkodzenia pojazdu a faktem wynajęcia przez poszkodowanego innego samochodu istnieje związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. (sygn. akt II CKN 109/98). Powyższe stanowisko znalazło potwierdzenie w wyrokach z dnia 2 lipca 2004 r. (sygn. akt II CK 412/03) i  8 września 2004 r. (sygn. akt IV CK 672/03), w których Sąd Najwyższy przyjął, że „utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty najmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu” oraz że „zakład ubezpieczeń jest odpowiedzialny za szkodę w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego”. Wobec tego należy jednoznacznie stwierdzić, że koszty wynajęcia samochodu zastępczego pozostają w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę, a tym samym podlegają refundacji przez zakład ubezpieczeń.

WAŻNE! Zasadność wynajmu samochodu zastępczego nie jest również uzależniona od możliwości korzystania przez osobę poszkodowaną ze środków komunikacji publicznej, co znalazło swój wyraz w uchwale SN z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III CZP 05/11).

W KILKU SŁOWACH

W przypadku uszkodzenia samochodu w wyniku kolizji drogowej osobie poszkodowanej przysługuje co do zasady prawo do skorzystania z samochodu zastępczego oraz żądania refundacji poniesionych kosztów z tytułu najmu. W przypadku dochodzenia roszczeń związanych z wynajmem samochodu zastępczego ważne jest, aby poinformować o tym zakład ubezpieczeń już na etapie zgłoszenia samej szkody, ewentualnie podczas oględzin przeprowadzonych przez likwidatora. Powzięcie przez ubezpieczyciela wiadomości o korzystaniu z samochodu zastępczego na wstępnym etapie likwidacji szkody powinno ułatwić dochodzenie roszczeń z tym związanych, jak również przyspieszyć wypłatę należnego odszkodowania.

Warto jednak wskazać, że odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie jest nieograniczona. Uzasadnieniem dla wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń można znaleźć w przypadku, gdy osoba poszkodowana mimo uszkodzenia własnego pojazdu dysponuje innym samochodem, który może służyć zaspokojeniu jej potrzeb komunikacyjnych lub korzystała z własnego pojazdu okazjonalnie.